BİR DELİNİN HATIRA DEFTERİ

Gogol

Rus edebiyatına aslında pek ilgim yoktur, karakterlerin çokluğu, fazla uzun tasvirler nedeniyle okumak için iki kere düşünürüm ama bu meşhur kitabı merak ettiğim için okudum. Gogol'la yeni tanışıyorum, diğer okuduğum Rus yazarların -Tolstoy ve Dostoyevski- anlatımından çok farklı bir anlatımla karşılaştım Gogol'un hikayelerinde. Alaycı bir üslup ve fantastik bir işleyiş...

Bir Delinin Hatıra Defteri, Palto ve Burun hikayelerinden oluşmuş kitap. Palto ve Bir Delinin Hatıra Defteri hikayeleri, tiyatro oyunu olarak da sahnelenmiş. Rus edebiyatının en bol malzemesi olan fakirlik, sefalet, açlık ve memuriyet gibi konular da bu hikayelerin malzemesini oluşturuyor.

Bir Delinin Hatıra Defteri'nde kendini İspanya Kralı ilan edecek kadar deliren bir memurun hikayesi; Palto'da tek isteği kendisine yeni bir palto diktirmek olan fakir bir memurun paltosuna kavuştuktan sonra onu çaldırmasıyla, hastalanarak ölmesi ve dünyaya insanların sırtlarındaki paltoları toplayan bir ruh ya da hortlak olarak dönmesi; Burun'da ise bir sabah uyandığında burnunun yerinde olmadığını fark eden bir adamın burnunu arayışı ve buluşu anlatılmış. Tabiki bu olaylar fantastik bir dille anlatılmış olsa da alttan verilen mesajlar, fakirliği, sefaleti, acınma duygusunu -özellikle Palto hikayesinde- fakir özellikle memur kahramanlarda oluşturarak, Rusya'nın zengin ve fakir halkının arasındaki uçurumu, fakirliğin ve sefaletin boyutunu bu hikayelerle alaycı bir şekilde anlatıyor. Rus edebiyatından hoşlanmayanlara da tavsiye edilebilir zira klasik Rus yazarlarının anlatımından çok farklı bir anlatım kullanmış Gogol.