Çarşamba, Şubat 25, 2009

ESKİCİ ve OĞULLARI

Orhan Kemal

Türk edebiyatında gerçekçilik akımının önde gelen isimlerinden Orhan Kemal'in okuduğum ilk kitabı. Okumada önceliği Türk edebiyatına veren bir okur olarak sanırım biraz geç kalmışım yazarla tanışmaya. Geç olsun, güç olmasın dedim ve yazarın kitapları arasından Eskici ve Oğulları'nı seçtim. Kitabı bir ay kadar önce okudum, bakalım kitap hakkında neler düşünmüşüm:

Eskici ve Oğulları, İkinci Dünya Savaşı'nın ardından gelen sanayileşmeyle birlikte köyden kente göçen, eskicilik yaparak ve ayakkabı tamir ederek güç bela ailesini geçindirmeye çalışan bir baba ve oğullarının ekonomik koşullarla paralel giden ilişkilerinin dramıdır. Baba karakteri Trablus'da savaşırken bir bacağını yitirmiş ve namı Topal Eskici olmuştur.

Topal Eskici'nin evli ve çocuklu büyük oğlu, babasının yanında kanı deli akan asi kardeşiyle birlikte çalışmaktadır. Babası artık değerini kaybetmeye başlayan eskicilik mesleğini, isyanlar ve küfürlerle sürdürürken bir yandan da büyük oğlunun ve ailesinin kendisine yük olduğunu söylemeye başlar. Bu duruma sinirlenen küçük oğul babasına isyan bayrağını çeker. Büyük oğul ailesiyle birlikte Çukurova'ya kütlü* toplamaya gitmeyi ve kazanacağı paralarla kendisine küçük bir iş kurmayı düşünür. Küçük oğul da abisinin fikrine sıcak bakar ve onunla gitmeye karar verir. Ama işin zor kısmı bunu babalarına ve annelerine kabul ettirebilmektir. Babaları ve anneleri konu komşunun diline düşmekten korksalar da büyük oğlanın aklına güvenirler ve eşyaları toplayıp kızlarını da yanlarına alarak büyük oğulun ailesi ve küçük oğulla birlikte Çukurova'ya kütlü toplamaya giderler. Ama işler planladıkları gibi gitmez. Çukurova'nın sıcağı, sinekler ve sıtma aileyi yatağa düşürür.

Topal Eskici karısını, kızını ve damat namzedini yanına alarak evine geri döner. Ama aklı hala oğullarındadır. Oğullar eve döndüğünde hastalık ve açlıktan tanınmayacak hale gelmişlerdir. Topal Eskici varını yoğunu oğullarını iyileştirmek için kullanır. Artık beş parasızdır ama oğulları yanındadır ve güneş doğmaya devam etmektedir...
Çukurova, onlara bir damat ve bir gelin kazandırmıştır: Ünal ve Zeynep... İkisi de dokuma fabrikasında iş bulur. Yani henüz her şey bitmemiştir...

Ekonomik koşulların aile bağlarını nasıl zorladığını ama aynı aile bağlarının bir araya gelip nasıl güçlendiğini, açlık, sefalet ve hastalığın umut ve çabayla nasıl yenildiğini gerçekçi ve yalın bir anlatımla okura sunmuş yazar.

Kitapla ilgili bazı detaylar:
* kütlü: Pamuğun çırçırdan geçmeden önceki çekirdekli hali.
* Kitap, 1990 yılında sinemaya aktarılmış, yönetmen Şahin Gök, oyuncular Fikret Hakan, Kadir İnanır ve Levent İnanır...
* Kitabın iki yerinde geçen bir detay: Topal Eskici'nin karısı namaz kılıyor ama kılarken ellerini göbeğinin üzerinde birleştiriyor. Bir yerde olsa belki baskı hatası denir ama iki yerde aynı ifade oluşu bana tuhaf geldi. Yazar bunu bilerek mi yapmış yoksa bilgi eksikliği mi var anlamadım. Ama namaz kılsın kılmasın her Müslüman bunu bilir değil mi, erkekler ellerini göbek üzerine, kadınlar göğüs üzerine koyar. Kitabın negatif izlenim bırakan özelliklerinden sadece biri benim için.

Ama yazarı seveyim sevmeyeyim özellikle Türk edebiyatında önemli bir isimse en az bir kitabını okuyup yazar hakkında ufak da olsa bir bilgiye sahip olmak gerektiğini düşünüyorum. Bu görevimi ifa ettim :-)


Everest Yayınları, basım yılı 2008 ( ilk basım 1962, Ak Kitabevi), 23. Basım, 378 syf.

5 yorum:

kaldırımçocukları dedi ki...

namaz kılarken ellerin göbek üzerinde tutulması tartişmaya acık bir konudur. özellikle yazarın bulunduğu ortamda hambali maliki ve şafi varsa =) ehl-i sünnet'e hiç girmiyorum. bazılarına göre kadında erkek gibi kilmalıdır. ama hala hadislerde gerçek bilgi nedir bende merakla araştırıyorum =)

kaldırımçocukları dedi ki...

bu arada ehl-i sünnetten kastım kendilerini selefi diye de tanıtanlardı yanlış anlaşılma olmasın =)

Adsız dedi ki...

Ben de Baba Evi ve Avare Yıllar'ı çok severek okumuştum. Sanem

Adsız dedi ki...

Bende çok severim Orhal Kemal'i. "Bereketli Toprak Üzerinde"yi de tavsiye ederim. Bi rçırpıda okunan kitaplardan. Keyifli okumalar dilerim.

SERAP dedi ki...

Gariptir ki benimde hiç okumadığım yazarlandandır kendisi.Neden okumamışım merak ettim şimdi.Kütüphaneye gidince bir bakayım mi ne dersin?